Andstæðingar sjókvíaeldis boða átök

„Það lýsir miklum dómgreindarskorti að meðlimir í atvinnuveganefnd Alþingis telji við hæfi að fulltrúar stóru sjókvíaeldisfyrirtækjanna taki þátt í vettfangsferðum og fundarhöldum nefndarinnar í Noregi,“ segir Jón Kaldal talsmaður Icelandic Wildlife Fund.

Mikil reiði er nú ríkjandi meðal umhverfisverndarsinna meðal annars vegna reisu atvinnuveganefndar til Noregs þar sem hún er að kynna sér sjókvíaeldi í Noregi. Þeir telja einsýnt að keyra eigi í gegn frumvarp sem felur í sér breytingar á ýmsum lagaákvæðum sem snúa að fiskeldi. Bæði Kjarninn sem og Stundin hafa fjallað skilmerkilega um frumvarpið sem og þessa ólgu vegna hinnar umdeildu farar.

Efast um trúverðugleika nefndarinnar

Í umsögn frá Landssambandi veiðifélaga er það meðal annars gagnrýnt að Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegsráðherra geti samkvæmt nýjum lögum hunsað ráðleggingar sérfræðinga, reyndar telja þeir frumvarpið vantraustsyfirlýsingu ráðherra á Hafrannsóknarstofnun. Þeir sem fara fyrir umhverfisverndar- og veiðifélögum telja einsýnt að málið muni aldrei fá réttláta málsmeðferð. Reyndar eru umsagnir við frumvarpið afar harðorðar sumar hverjar. Fyrsta umræða um ný lög var á þinginu í gær.

„Lilja Rafney Magnúsdóttir, formaður atvinnuveganefndar, hefur sagt að þessi ferð sé mikilvægur þáttur í undirbúningi fyrir umræður Alþingis um frumvarp sjávarútvegsráðherra um breytingar á lögum um fiskeldi. Við skulum athuga að þau lög munu gilda um starfsemi fyrirtækja þeirra manna sem má sjá skælbrosandi með þumla á lofti á ljósmyndum með meðlimum atvinnuveganefndar í Noregsferðinni. Þetta er auðvitað mjög ótraustvekjandi. Hver er trúverðugleiki atvinnuveganefndar eftir þetta?“ spyr Jón og hann bætir því við:

„Þetta sýnir í hnotskurn hversu greiðan aðgang hagsmunagæslumenn sjókvíaeldisins hafa að alþingismönnum og ráðherra málaflokksins.

Í þessu tilviki eru þeir beinlínis á ferð með atvinnuveganefnd þegar hún er að vinna að undirbúningi lagasetningar sem á að gilda um starfsemi fyrirtæki þeirra. Ég trúi ekki að öllum þingheimi þyki þetta ásættanlegt.“

„Ótrúlegt að horfa uppá þetta“

Jón Þór Ólason er formaður Stangveiðifélagi Reykjavíkur. Hann er einn þeirra sem skilaði inn ítarlegri umsögn um umrætt frumvarp. Honum blöskrar ferð atvinnuveganefndar í fylgd hagsmunaaðila:

„Þetta er í sjálfu sér stórmerkilegt - sýndarheimsóknir til þeirra sem eru á móti fiskeldi en svo er siglt með bros á vör með þeim sem eiga hagsmuni að gæta og kvíar skoðaðar. Skoða verður málið frá báðum hliðum en slagsíðan á þessari heimsókn er bersýnileg. Á meðan nefndin sem kemur til með að fá laxeldisfrumvarpið er í Noregi er fyrsta umræða keyrð á stað í þinginu án fyrirvara. Ótrúlegt að horfa upp á þetta.“

Skælbrosandi með stjórnarformanninum

Jón Þór birti mynd á Facebooksíðu sinni og ljóst er að honum er brugðið:

„Þessir herramenn eru skælbrosandi. Kolbeinn Óttarsson Proppé og Kjartan Ólafsson. Kolbeinn er þingmaður flokks sem kennir sig við náttúruvernd en Kjartan er stjórnarformaður Arnarlax, stærsta netapokaeldisfyrirtækis á Íslandi, sem treður niður norskum laxi í íslenska náttúru,“ segir Jón Þór og hann heldur áfram:

„Arnarlax er að langstærstum hluta í eigu norska fyrirtækisins SalMar. Kolbeinn er í atvinnuveganefnd Alþingis sem er að kynna sér fiskeldi í Noregi á „hlutlausan hátt”. Á meðan nefndin nýtur traustrar fylgdar fyrirsvarsmanna íslenskra netapokafyrirtækja, freistar sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra að keyra í gegn breytingarfrumvarp á Alþingi á vanhugsuðu frumvarpi um fiskeldi.“

 

Nauðsynlegt að kynna sér málin

Freyr Gylfason, sem starfar fyrir Landssamband Fiskeldsstöðva og ritstýrir Fiskeldisblaðinu, telur þetta vart boðlegan málflutning:

„Það væri að minnsta kosti siðferðislega og faglega rangt ef þingmennirnir sem eiga að fjalla um þessi mál væru ekki að kynna sér reynslu annarra þjóða með þeim hætti sem þeir eru að gera þarna. Get ekki betur séð á fréttum en að þingmennirnir okkar hafi bæði kynnt sér starfsemi sjókvíeldisstöðva og fundað með umhverfissamtökum í Noregi og verið á ráðstefnu þar sem tekist var á um kosti og galla sjókvíeldis. Þau eru reynslunni ríkari.“

Freyr segir að Kolbeinn Óttarsson Proppé hafi „kynnt sér þessi málefni mjög faglega í öðrum heimsóknum til Noregs og ef ég þekki hann rétt þá getur enginn haft áhrif á þær skoðanir sem hann hefur myndað sér á grundvelli þess sem hann hefur heyrt og séð í Noregi,“ segir Freyr. Og telur að þó Kolbeinn brosi fallega á ljósmynd með stjórnarformanni Arnarlax þá eigi menn ekki að þurfa að óttast að hagsmunaaðilar hafi áhrif á faglegar skoðanir og þekkingu þingmannsins.“

Boðar átök

Þessi orð eru ekki til þess fallin að milda gramt geð Jóns Þórs þó hann sé sammála því að vert sé að kynna sér stöðuna í Noregi, og það til hlýtar.

„Hins vegar er veruleg slagsíða á þessari ferð ef horft er á dagskrána í heild sinni. Til dæmis átti ein heimsókn til náttúruverndarsinna að standa í um 20 mín sem bersýnilega er málamyndaheimsókn en til þess fallin að búa menn undir þá orðræðu að málið hafi verið skoðað frá öllum hliðum. Það að nefndin sé að spóka sig með Gumma Gísla og Kjartani er á engan hátt trúverðugt og ofan á bætist að keyra á málið hratt í gegn á Alþingi, sem sést best á því að fyrsta Umræðan á þessari hrákasmíði, sem frumvarpið er, hefst meðan að atvinnuveganefndin er í Noregi. Trúverðugleiki þessara pólitísku vinnubragða er því miður enginn.“

Jón Þór segir jafnframt þetta stórt mál sem þarfnist ítarlegrar og málefnalegrar umræðu. „Sama hvort þú ert fylgjandi sjókvíaeldi eður ei. Ekki fór málið vel af stað í þinginu enda virðast þingmenn litla þekkingu hafa á málefninu, en af orðfæri þeirra má sjá að þið hafið undirbúið ykkar málstað vel en þekking á málstað náttúrunnar virðist ekki vera til staðar. Nú fyrst munu átökin harðna.“

Fyrrverandi forseti þingsins talsmaður eldismanna

Enn einn verndunarsinni sem vill gjalda varhug við því í hvað stefnir er Haraldur Eiríksson en hann er veiðileyfasali í Bretlandi og stjórnarmaður í Icelandic Wildlife Fund.

„Nefndin er að sækja sér þekkingu sem í framhaldinu á að nota við löggjöf fiskeldisfyrirtækja og starfsumhverfis þeirra. Skipan hennar og svo fréttirnar úr þessari ferð gefa ekki tilefni til bjartsýni úr búðum veiðiréttareigenda og umhverfissinna,“ segir Haraldur í samtali við Vísi.

Hann bendir á að nú, þegar Einar K. Guðfinnsson, fyrrum forseti Alþingis, hafi ráðið sig til vinnu sem talsmaður norskra sjókvíaeldismanna, sé ekki von á góðu.

„Hann er að verja ansi vafasaman málstað og gerir sér grein fyrir því. Hann heldur meðal annars úti áróðurssíðu Landssambands Fiskeldisstöðva á Facebook.“

Vestfirskar valkyrjur stýra nefndinni

Haraldur telur Einar á gráu svæði í hagsmunagæslu sinni:

„Nú ber svo við að fyrrum starfsmenn laxeldisstöðva eru farnir að kvarta undan starfseminni og benda á ýmislegt vafasamt í þeirra starfsemi.

Meðal annars kom fram hjá einum að Landhelgisgæslan hefði stöðvað þjónustubáta hjá þeim vegna þess að þeir réðu menn á þá án þess að þeir séu með þar til gild skírteini. Sami maður benti á lúsafaraldur og ólöglega förgun á sýktum laxi. Og hvað gerir Einar K Guðfinnsson? Hann ritskoðar síðuna og hendir mönnum út og eyðir þeirra skrifum? Makalaust alveg.“

Haraldur bendir svo á að atvinnuveganefndin sé afar einsleit og það sýni til dæmis stöðufærsla Lilju Rafneyjar, formanns nefndarinnar, sem í síðustu kosningabaráttu lýsti yfir eindregnum stuðningi við fiskeldið. Lilja Rafney birti mynd af hluta nefndarinnar: „Vestfirskar valkyrjur stýra Atvinnuveganefnd sem er skemmtilegt.“ Og á myndinni má sjá þær Albertínu Friðbjörgu Elíasdóttur frá Ísafirði, Höllu Signý Kristjánsdóttur Önfirðing og Birgittu Kristjánsdóttur Bolvíking. Haraldur segir að það sé borin von að nefndin fjalli um þessi mál af hlutlægni.

Nú, þegar þetta er skrifað, er atvinnuveganefnd á heimleið frá Noregi.