Forgangsröðunin verið sú að ríkið þjónustar almenning nú margfalt betur

„En auðvitað helst þetta allt í hendur í stóru myndinni. Við höfum til að mynda sparað hundruði þúsunda bílferða til sýslumanns síðustu árin og það sama gildir um sparnaðinn sem hlýst af því að vera ekki að prenta út pappír eins og áður. Þannig að fyrst og fremst er þetta líka risastórt umhverfismál.“

Iceland Innovation Week er haldin í þessari viku en þar fara fram um 60 viðburðir í Grósku dagana 22.-26.maí. Þar á meðal loftlagsráðstefna Davíðs Helgasonar fjárfestis sem kallast Ok, bye. Af þessu tilefni fjallar Atvinnulífið um nýsköpun á Íslandi, meðal annars með tilliti til umhverfismála og þess árangurs sem náðst hefur í nýsköpunarumhverfinu síðustu árin.

Margt gjörbreyst á Íslandi

Þótt Andri hafi starfað fyrir stjórnvöld síðustu þrjú árin er hann löngum kunnugur íslensku nýsköpunarumhverfinu því hann var einn af stofnendum Innovit, nú Klak Icelandic Startups, árið 2008.

„Umhverfið í nýsköpun á Íslandi hefur gjörbreyst frá því að ég kynntist því fyrir rúmum 15 árum. Tækniþróunarsjóður hefur til að mynda verið styrktur til muna, skattaívilnanir fyrir rannsóknir og þróunarvinnu eru nú 20%, ýmsir vísissjóðir hafa verið stofnaðir og svo mætti lengi telja,“ segir Andri og bætir við:

„Í dag eru fjárfestar og bankar líka að horfa mikið til grænna fjárfestingakosta. Eitthvað sem var ekki einu sinni til eða nokkur þekkti þegar að ég byrjaði í þessu umhverfi síðustu árin fyrir hrun.“

Andri segist sjálfur trúa því að nýsköpun sé lykilatriði í heiminum til að leysa úr loftlagsvandanum.

„Það hefur verið frábært að upplifa kraftinn í tækniþróun og nýsköpun, þar sem einkaframtakið hefur farið langt fram úr stjórnvöldum enda leysist fátt með því að bíða bara eftir þeim. Loftslagsváin er þannig að við þurfum að finna snjallar lausnir í sjó, á landi og í lofti. Þar erum við með fjölmörg frábær íslensk nýsköpunarverkefni í gangi og mitt mat er það að í raun gætu Íslendingar tekið ákveðna forystu í þessum efnum.“

Andri segist þó oft líkja nýsköpunarumhverfinu við því sem gerist í fótboltaleik þegar Íslendingar eru yfir og aðeins tíu mínútur eftir af leik.

Þá er oft eins og það slakni aðeins á því okkur er að ganga svo vel. En það þýðir ekkert að hugsa þannig. Þótt við séum komin langt og búin að gera margt gott þarf að halda áfram af fullum krafti. 

Mér finnst stundum eins og hér sé viðhorfið aðeins þannig með nýsköpunarumhverfið á Íslandi að við séum búin að gera svo marga góða hluti undanfarið, að við séum aðeins farin að slaka á. 

En það má aldrei.“

Stafræn ríki og stóra samhengið

Að sögn Andra hefur mikið vatn runnið til sjávar frá því að ríkið hóf sína stafrænu vegferð fyrir rúmum þremur árum.

„Þjónusta við almenning hefur gjörbreyst því nú getur fólk með svo margt nálgast sínar upplýsingar eða gengið frá málum rafrænt. Ég nefni sem dæmi Sýslumenn, Skattinn, Þjóðskrá, og Fiskistofu. Um 90% umsókna um fæðingarorlof og um helmingur þinglýsinga hjá sýslumönnum eru núna rafrænar og við erum núna að vinna í því að allt varðandi Tryggingastofnun, Sjúkratryggingar og fleira verði rafrænt,“ segir Andri og bætir við:

„Við eigum heilmikið eftir og munum í seinni hálfleik meira fara að horfa til stafrænnar þjónustu fyrir fyrirtæki og stofnanir. En fram til þessa hefur þjónusta við almenning verið í forgangi.“

Andri segir hagræðinguna og framlegðaraukningu ríkisins vera mikla, þótt eflaust muni það taka meiri tíma að sjá ávinningin skila sér alveg.

Í stóra samhenginu segir Andri stafræna vegferð stjórnvalda vera mikilvæga og umhverfisvæna, þótt auðvitað séu það aðrar breytur sem hafi meiri áhrif í loftlagsmálum.

„Orkuskiptin vega þar mest. Því fyrr sem við náum að fara í orkuskipti á landi, sjó og lofti því betra.“

Árangur Íslands í samanburði við önnur lönd er hins vegar mjög sýnilegur.

En sem dæmi um hversu breytt staðan er þá var Ísland í 19.sæti hvað varðar stafræna þjónustu árið 2020. Í dag erum við í 5.sæti.“

Að sögn Andra eru það litlar þjóðir eins og Danir og Eistland sem hafa lengi skarað fram úr. Í dag er það þó aðeins Danmörk sem er ofar en Ísland á listanum, þótt Ísland og Svíþjóð séu nokkuð jöfn eins og stendur.

„En við megum ekki gleyma því að þótt stafræn þróun sem þessi skipti kannski ekki öllu máli í samanburði við stóru breyturnar, skiptir allt máli á endanum. Líka það hversu vel gengur að þjónusta stjórnvalda um allan heim verði rafræn og umhverfisvænni. Það er bara þannig með okkur mannfólkið að okkur tekst of illa að horfa á langtímaávinninginn en ekki skammtímaávinninginn. Að knýja fram breytingar með umhverfis- og loftlagsmálin að leiðarljósi er samt svipað og með heilsuna, fjármálin og svo framvegis: Því fyrr sem við grípum í taumana og því betur sem við höldum utan um málin, því betri árangur næst til langstíma litið.“