Sanngjarn ójöfnuður Hildur Sverrisdóttir skrifar 6. júní 2015 07:00 Orðið jöfnuður er fallegt orð. Að vera jafn fyrir lögum er til dæmis fallegur og mikilvægur réttur. Mér þótti því lengi vel að jafnaðarmennska hlyti að vera fegurri pólitísk afstaða en aðrar þar sem hún hljómaði svo sanngjörn. Þrátt fyrir það aðhyllist ég nú pólitík sem er meira frelsismegin því ég tel það æskilegra samfélaginu. Ég varð því hugsi þegar verið var að mótmæla um daginn með þeim rökum að jöfnuður hafi minnkað. Fyrir það fyrsta er það ekki rétt; jöfnuður hefur aukist hér eftir hrun og er samkvæmt lífskjararannsókn Hagstofunnar meiri en síðan árið 2004. Ójöfnuður er svo einna minnstur í heiminum á Íslandi. Of mikill og ósanngjarn ójöfnuður veldur vissulega óeiningu og ólgu í samfélögum, en of mikill jöfnuður er langt í frá algóður. Oft þegar maður viðrar þá skoðun sína er látið að því liggja að maður sé að gamni sínu til í að gera upp á milli fólks af engri ástæðu þar sem allir eiga að vera jafnir burtséð frá mismunandi menntun og reynslu. Það er vond nálgun. Fyrir samfélag sem vill vaxa og dafna í allra þágu verður að vera hvati til að vilja auka við sig þekkingu, taka áhættu og bera ábyrgð. Fyrir það allt verður að vera leyfilegt að umbuna. Samfélag sem vill það verður að þora að viðurkenna að þó að jöfnuður hljómi vel er hvorki sanngjarnt né skynsamlegt að menntunin komi til að mynda fyrst út í plús í heimilisbókhaldinu um sextugt. Það hefur ekkert að gera með að ekki sé borin virðing fyrir öllum sem sinna sínu vel og fái fyrir það mannsæmandi laun. Það á að bera virðingu fyrir öllum þeim sem skila mismunandi framlagi til samfélagsins. En það verður þá líka að mega bera virðingu fyrir þeim sem hafa lagt á sig eitthvað aukalega fyrir sig og samfélagið og gefa sanngjarna umbun fyrir. Jöfnuður hljómar vel – en sanngjarn ójöfnuður verður líka að fá að hljóma vel. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hildur Sverrisdóttir Mest lesið Embættismenn og stjórnmálamenn 30 ára Pétur Berg Matthíasson Skoðun Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Maður á sviði: Narsissisti í nánu sambandi Hrafnhildur Sigmarsdóttir Skoðun Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh Skoðun Bílastæði eru hættulegri en þú heldur Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Er Vernd einkarekið fangelsi í dulargervi áfangaheimilis? Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Köld eru kvennaráð – eða hvað? Halla Hrund Logadóttir Skoðun Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir Skoðun Halldór 07.12.2024 Halldór Er hægt að kaupa aukakíóin í burtu? Elísabet Reynisdóttir Skoðun
Orðið jöfnuður er fallegt orð. Að vera jafn fyrir lögum er til dæmis fallegur og mikilvægur réttur. Mér þótti því lengi vel að jafnaðarmennska hlyti að vera fegurri pólitísk afstaða en aðrar þar sem hún hljómaði svo sanngjörn. Þrátt fyrir það aðhyllist ég nú pólitík sem er meira frelsismegin því ég tel það æskilegra samfélaginu. Ég varð því hugsi þegar verið var að mótmæla um daginn með þeim rökum að jöfnuður hafi minnkað. Fyrir það fyrsta er það ekki rétt; jöfnuður hefur aukist hér eftir hrun og er samkvæmt lífskjararannsókn Hagstofunnar meiri en síðan árið 2004. Ójöfnuður er svo einna minnstur í heiminum á Íslandi. Of mikill og ósanngjarn ójöfnuður veldur vissulega óeiningu og ólgu í samfélögum, en of mikill jöfnuður er langt í frá algóður. Oft þegar maður viðrar þá skoðun sína er látið að því liggja að maður sé að gamni sínu til í að gera upp á milli fólks af engri ástæðu þar sem allir eiga að vera jafnir burtséð frá mismunandi menntun og reynslu. Það er vond nálgun. Fyrir samfélag sem vill vaxa og dafna í allra þágu verður að vera hvati til að vilja auka við sig þekkingu, taka áhættu og bera ábyrgð. Fyrir það allt verður að vera leyfilegt að umbuna. Samfélag sem vill það verður að þora að viðurkenna að þó að jöfnuður hljómi vel er hvorki sanngjarnt né skynsamlegt að menntunin komi til að mynda fyrst út í plús í heimilisbókhaldinu um sextugt. Það hefur ekkert að gera með að ekki sé borin virðing fyrir öllum sem sinna sínu vel og fái fyrir það mannsæmandi laun. Það á að bera virðingu fyrir öllum þeim sem skila mismunandi framlagi til samfélagsins. En það verður þá líka að mega bera virðingu fyrir þeim sem hafa lagt á sig eitthvað aukalega fyrir sig og samfélagið og gefa sanngjarna umbun fyrir. Jöfnuður hljómar vel – en sanngjarn ójöfnuður verður líka að fá að hljóma vel.